De oorkonde van zijn pas verworven titel ‘Docent van het jaar’ prijkt op zijn bureau in gebouw De Horst. Hij voelt de erkenning die de prijs hem brengt. ‘Ik krijg ontzettend veel felicitaties en complimenten, maar de prijs brengt niet alleen erkenning. Het brengt ook een verplichting met zich mee. Nu ik een podium heb, wil ik mijn visie nog sterker uitdragen. We moeten met z’n allen goed realiseren dat de universiteit er is om studenten op te leiden. Zonder onderwijs ben je geen universiteit, maar een onderzoekinstituut.’
Onderwijs heeft op de UT een ondergeschikte rol aan onderzoek, stelt hij. ‘We worden beoordeeld op papers en onderzoeksresultaten, maar niet op onze onderwijsinspanningen. Ook dat is te meten, bijvoorbeeld aan het aantal studenten die we lesgeven of begeleiden bij afstudeeropdrachten. Dat heeft nu een ondergeschikte rol. Hoe we dat recht kunnen trekken? Door meer gelijkheid in beoordeling, als het gaat om onderzoek én in onderwijs.’
‘Nu ik een podium heb, wil ik mijn visie nog sterker uitdragen’
Horstman stopt veel energie in onderwijs dat nauw aansluit bij de studenten. Hij is verantwoordelijk voor de eerste module van de bachelor civiele techniek. Als studenten net binnenkomen op de UT helpt hij hen, zodat ze hun eigen weg kunnen vinden. ‘Ik breng ze de basis bij van waterbeheer, maar investeer vooral heel veel tijd in het begeleiden van de studenten bij hun eerste kennismaking met ons academische systeem, maar ook met elkaar. Ze moeten leren hoe studeren werkt, hoe de UT werkt en hoe ze met hun medestudenten kunnen samenwerken.’
(Tekst gaat verder onder de foto.)
Horstman geeft als voorbeeld hoe hij een aantal jaar geleden een workshop introduceerde om studenten meer bewust te laten worden van diversiteit en inclusie. ‘Er was te weinig aandacht voor de integratie van onze internationale studenten. Tijdens de workshop deelden studenten persoonlijke ervaringen die het gevolg waren van een gebrek aan inclusiviteit, ook binnen de UT.’ De workshop is een jaar later faculteitsbreed aangeboden en nu geïntegreerd in het onderwijsprogramma.
Studenten moet je uitdagen
Horstman heeft nog een ander inspirerend voorbeeld. ‘We merkten aan de cijfers dat bij eerstejaarsstudenten van het vak wiskunde de voorkennis niet altijd voldoende was. Daarom heb ik bijgedragen aan een initiatief van onze wiskundedocenten om een overbruggingscursus op te zetten, die we vorig jaar bij civiele techniek voor het eerst invoerden. Op deze manier maken we een bruggetje naar de colleges wiskunde die in onze module worden aangeboden.’
Studenten moeten uitgedaagd worden, vindt Horstman. En daarom ging hij twee weken geleden bijvoorbeeld met studenten naar Friesland, in het kader van het ‘Building with nature’. ‘We keken samen naar de mogelijkheden om de natuur in te zetten voor kustverbetering. Wetterskip Fryslân liet zien hoe zij kwelders integreren in hun kustverdediging. Ik vind zulke excursies belangrijk. Ik weet zelf nog heel goed dat ik in mijn studietijd op de UT naar Ameland ging om met andere studenten de dynamiek van een zandbank te ontdekken. Dat zijn herinneringen die je bijblijven.’
‘Apen waren er ook. Ik haat apen’
Over herinneringen gesproken. Na zijn afstuderen op de UT haakte Horstman aan bij de Singapore-Delft Water Alliance, een groot consortium dat onderzoek deed aan water en milieu in Singapore. ‘Mijn onderzoek ging over de dynamiek van mangrovebossen. Als PhD’er heb ik daarom onder meer veldmetingen in Thailand gedaan. Mooi om in Thailand en Singapore te zijn? Nou, het was ook zwaar hoor! Het waren lange dagen en we zakten vaak diep weg in de modder van de mangrovebossen. Het was fysiek zwaar. En er zitten in de mangroven ook slangen en krokodillen. En apen, die waren er ook. Ik háát apen. Ze omsingelden ons tijdens ons veldwerk en keken ons aan met opgetrokken lip en hun tanden ontbloot. We konden niets anders doen dan de zee in lopen en wachten tot de apen weggingen. Toen dat het geval was moesten we onze spullen weer bij elkaar zoeken en konden we opnieuw beginnen met het installeren van onze meetinstrumenten.’
Belang voor ecosysteem
Het belang van mangrovebossen, die zich bevinden tussen land en zee, is groot. ‘Ze zorgen voor natuurlijke bescherming tegen overstromingen. Ze kunnen golven dempen en de bodem versterken. Op plekken waar mangrovebossen zijn is er minder erosie en tijdens stormen is de schade aan de kust kleiner’, legt hij uit. ‘Dijken kunnen ons weliswaar effectiever beschermen tegen overstromingen, maar dijken moeten ook onderhouden en gerepareerd worden en dat kost veel geld. Mangrovebossen hebben natuurlijke veerkracht, ze passen zich aan wanneer hun omgeving verandert. Zo kunnen ze bijvoorbeeld meegroeien met zeespiegelstijging, als dat niet te snel gaat en er genoeg modder wordt aangevoerd. Verder hebben mangrovebossen ook heel veel andere voordelen voor mens en natuur. Uitgewezen is bijvoorbeeld dat mangroven tot tien keer effectiever zijn in het opslaan van koolstof dan tropische regenwouden.
(Tekst gaat verder onder de foto.)
Veel voordelen dus. Maar helaas zijn de mangrovebossen alleen al in de periode van 1980 tot 2000 met zo’n vijfendertig procent gereduceerd, vertelt Horstman. ‘De mangrovebossen zijn nooit zo gewaardeerd. Aquacultuur, stedelijke ontwikkeling, toerisme en bosbouw kregen voorrang. Dat had negatieve gevolgen voor het hele ecosysteem. Gelukkig verandert dat nu weer en worden er tegenwoordig weer mangroven aangeplant.’
‘Het zou mooi zijn als de wereld een stukje groener en veerkrachtiger wordt’
Er is nog veel werk aan de winkel, zegt Horstman. Uitdagingen rondom de duurzame bescherming van onze kustgebieden zijn er genoeg. ‘Daar wil ik met mijn onderzoek graag in bijdragen. Het zou mooi zijn als de wereld een stukje groener en veerkrachtiger wordt. En dat mensen die aan de kust wonen zich veilig kunnen voelen.’
Hij benadrukt nogmaals het belang van de combinatie van onderzoek én onderwijs. ‘Als ik met mijn onderzoek zou stoppen, zou mijn onderwijs een stuk saaier zijn. En door mijn onderwijs kan ik een nieuwe generatie ingenieurs opleiden met meer oog voor de natuur. Onderwijs en onderzoek zijn voor mij onlosmakelijk verbonden.’
