‘De makkelijkste weg kiezen is niet voor mij weggelegd’

Als kind had Te Plate al een grote fascinatie voor alles wat met de ruimte te maken had. Als de in Groenlo opgegroeide leerling een spreekbeurt gaf, kon de klas vooraf wel raden waar die over ging. ‘Over een spaceshuttle, of iets anders actueels uit de ruimte. Dat vond ik altijd al interessant, maar het is niet zo dat ik per se wilde werken in de ruimtevaartsector. Sterker nog, in mijn UT-tijd was ik daar niet eens zo mee bezig’, vertelt Te Plate een paar dagen voor zijn bezoek aan de campus, waar hij te gast is in Alumni Talks. Om zijn nek bungelt een ESA-keycord.

Doegroepweekend

Van 1988 tot 1993 studeerde Te Plate technische natuurkunde. Over zijn UT-jaren spreekt hij louter met lof. ‘Een fantastische tijd, die me veel gaf. Ik maakte er vrienden voor het leven. Sterker nog, het grootste deel van mijn huidige vriendengroep leerde ik kennen in mijn doegroep. Elk jaar spreken we nog met elkaar af. Twee weken geleden was het weer doegroepweekend. Ook leerde ik mijn vrouw kennen in mijn studietijd, dus de UT speelde en speelt een grote rol in mijn leven.’

‘Ik woonde niet op, maar tegenover de campus aan de Olieslagweg'

Te Plate zeilde fanatiek bij Euros en was studentassistent bij practica - ‘dat verdiende goed in die tijd’ – en zocht op donderdagavond graag de binnenstad op. ‘Ik woonde niet op, maar tegenover de campus aan de Olieslagweg. Met een paar anderen huurde ik daar een huis, waar we allemaal een kamer hadden.’ 

European Space Agency

Niet lang na het behalen van zijn diploma kwam Te Plate als Optical Engineer bij TNO terecht. Dat was niet vanzelfsprekend, aangezien de banen alles behalve voor het oprapen lagen in 1995. ‘Pas daar kwam ik echt in aanraking met ruimtevaart. Ik deed in de bijna zeven jaar bij TNO veel ervaring op en kreeg na de eeuwwisseling plots de kans om bij de European Space Agency (ESA) aan de slag te gaan.’ Dat wordt – zeker in Europa – gezien als het hoogst haalbare in de ruimtevaart. ‘Vanwege oververtegenwoordiging van Nederlanders had ik een kleine kans, maar het lukte toch’, blikt Te Plate terug op zijn entree in de wondere wereld van ruimtevaart.

Zo’n elf jaar werkte de alumnus vanuit Noordwijk, waar onderzoeksinstituut ESTEC (European Space Research and Technology Centre, red.) gevestigd is. ‘Daar vind je alle hardware van ESA. Ik had verschillende rollen in de Engineering en werkte mee aan ruimtemissie Planck, telescoop Gaia en de LISA Pathfinder-ontwikkeling.’  Toch miste Te Plate iets in zijn werk. Hij wist namelijk overal iets, maar nergens alles van. ‘Ik wilde graag met één project bezig en me daar volledig in vastbijten.’

'Met duizenden mensen legden we jarenlang ziel en zaligheid in de telescoop'

Die mogelijkheid volgde niet veel later. Wat heet: hij mocht via een detachering bij NASA aanhaken als technicus bij de bouw van de James Webb Space Telescope (kosten: een slordige acht miljard euro, zie kader). Aanvankelijk reisde hij meermaals per jaar op en neer naar de Verenigde Staten, maar in 2012 ging het hele gezin Te Plate de oceaan over. ‘De bedoeling was voor twee jaar, maar dat werd zo’n twaalf jaar. Op een gegeven moment was ik een van de technisch hoofdverantwoordelijken voor de Europese bijdrage – twee van de vier onderdelen – van de telescoop.’

25 december 2021 is een datum die Te Plate nooit meer zal vergeten. Het was de dag dat de James Webb-ruimtetelescoop de aarde inwisselde voor de ruimte. ‘Ik was en ben zo blij dat alles zo fantastisch werkt. Met duizenden mensen legden we jarenlang ziel en zaligheid in de telescoop. Dat mijn werk niet na de lancering stopte vond ik ook geweldig. Normaal eindigde mijn werk na de kalibratie. Nu was ik nog drie jaren betrokken bij de telescoop. In een team van astronomen en topwetenschappers kreeg ik alles mee en zat ik op de eerste rang.’

Een droom

Hij heeft het over een functie waar ruimtevaartliefhebbers – en Te Plate in zijn tienerjaren – enkel van kunnen dromen. De 54-jarige Te Plate is er daarentegen vooral nuchter onder. ‘Tuurlijk is zoiets heel gaaf en realiseerde ik me dat mijn werk niet doorsnee was, maar veel belangrijker vond ik dat ik elke dag met plezier naar NASA reed en mijn werk uitdagend en mooi vond.’

Te Plate spreekt in de verleden tijd over zijn werk bij NASA, omdat hij dit jaar wisselde van baan. En daarmee van land. In augustus keerde hij terug bij ESTEC in Noordwijk, voor een meer technische baan in de ontwikkeling van zwaartekrachtgolvendetector LISA. Gepland lancering in 2036. ‘In mijn hart ben ik meer een ingenieur. De astronomie is echt een eigen wereldje, anders dan ingenieurs, maar niet minder leuk. Wat ik nog steeds het allermooiste vind is troubleshooten: een ingewikkeld probleem onderzoeken en vervolgens oplossen.’

'Grote uitdagingen drijven me en kansen zijn er om gegrepen te worden'

De alumnus had het twaalf jaar goed naar zijn zin in de VS. ‘Anders blijf je er niet zo lang. Het is een vrij makkelijk land om te integreren. Onze zonen zijn tweetalig opgevoed en we hebben ze een prachtige ervaring kunnen geven. Het was niet altijd eenvoudig, maar de makkelijkste weg kiezen is niet voor mij weggelegd. Grote uitdagingen drijven me en kansen zijn er om gegrepen te worden.’

Kansen pakken

Vrijdag vertelt Te Plate in de Vrijhof uitgebreider over de reis die hij aflegde. ‘Ik vind het een eer dat ik daarvoor gevraagd ben.’ Overigens is het niet de eerste keer dat hij terugkeert op oude grond. ‘Een van mijn zoons studeert werktuigbouwkunde op de UT, dus ik ben al eerder terug geweest.’ Hij raadt huidige studenten met een passie voor ruimtevaart zijn route zonder twijfel aan. ‘Maar dan klinkt het alsof ik mijn carrière zo heb gepland, dat is niet zo. Ik deed maar wat, ook al is dat een enorm cliché.’

Wat hij studenten wel wil meegeven? ‘Werk hard en pak de kansen die je krijgt. Wacht daar niet te lang mee, want dan zijn ze weg.’