Menig medewerker of langstudeerder zal zich ongetwijfeld nog het tv-spektakel Domino Day herinneren. Een avondje ‘voor de buis’, urenlang turend naar omvallende dominosteentjes, becommentarieerd door Hans Kraaij jr. En dan maar in spanning afwachten of ‘we’ het wereldrecord hadden gepakt. Oud-Hollandsch vermaak, laten we maar zeggen.
Het huidige wereldrecord, gevestigd in 2009, staat op 4.491.863 omgevallen dominosteentjes. De allereerste recordpoging dateert echter al uit 1986. Vijftien UT-studenten droegen hun steentje bij aan dat project. Onder hen Arjan van Houwelingen, toentertijd student bedrijfskunde aan de UT. ‘Ik woonde aan de Calslaan 34, toen een van mijn flatgenoten een briefje had gezien met een oproep om mee te doen als bouwer.’
'Het verdiende beter dan in een fabriek werken'
‘Beste bijbaantje ooit’
Die allereerste Nederlandse recordpoging was een initiatief van luchtvaartmaatschappij KLM, weet Van Houwelingen. ‘Een KLM-bestuurder had het fenomeen in Japan gezien en wilde het naar Nederland halen, vooral als filmpje in vliegtuigen ter promotie van Nederland. Dat was dan ook de opdracht, om dingen die Nederland symboliseerden te bouwen. Ze zagen het vooral als technische aangelegenheid, daarom zochten ze naar studenten van de drie technische universiteiten. De recordpoging zou vervolgens uitgezonden worden in het TROS-programma De Eerste de Beste.’
Lang hoefde Van Houwelingen niet te twijfelen nadat zijn flatgenoot het briefje in zijn handen drukte. ‘Als arme student die vooral afhankelijk was van studiefinanciering aan het eind van de maand, was de beloning van 1000 gulden en een ticket voor een wereldreis zeer welkom. Het verdiende beter dan in een fabriek werken. Sterker nog, dit bleek het beste bijbaantje dat ik ooit heb gehad.’
Muizen vangen
Toch was het ook een kwestie van afzien. Dat blijkt alleen al uit de kop boven een artikel uit het toenmalige Universiteitsblad Twente (de voorloper van U-Today toentertijd): ‘Domino-team trotseert zere rug en spierpijn’. ‘Dagen van twaalf uur achter elkaar op handen en knieën steentjes neerzetten waren geen uitzondering’, vertelt de UT-alumnus. En dan was de locatie van de eerste editie – in de meest letterlijke zin – ook nog eens niet bepaald waterdicht. ‘We bouwden in de Stassenhal in Lisse, eigenlijk een bloembollenopslag. Ook al was er een egalere vloer gelegd voor de gelegenheid, kwam het na een forse regenbui weleens voor dat er plassen water in de hal stonden en steentjes waren omgevallen. En ongedierte was een groot probleem, vooral muizen. We hadden daarom plakstrips om het werkterrein geplakt. Veel hielp het niet, we vingen meer schoenen dan muizen. Ja, er viel geregeld wat om, dat kon tamelijk frustrerend zijn.’
'Ik zorgde ervoor dat het dak van Thialf eraf ging'
Op de dag dat de verslaggever van dienst langskwam, bleek Van Houwelingen vooral zijn eigen grootste vijand. Uit het bewuste artikel: ‘Ook zonder een lekkend dak, onvoorzichtige bezoekers of nieuwsgierig ongedierte vallen er overigens dagelijks wel enkele duizenden stenen om. Arjan van Houwelingen (bedrijfskunde) kan daarover meepraten. Tegen het middaguur zit hij te ‘waken’ bij de ingang en vraagt of we wellicht sigaretten bij ons hebben. Zojuist heeft hij het resultaat van een hele morgen ingespannen werken aan het Heerenveense Thialfstadion omgestoten. “Ik weet niet wat er vandaag aan de hand is. Ik heb mijn dag niet. Mijn handen trilden, daarom ga ik nu maar bewaken”.’
Anno 2021 kan Van Houwelingen zich dat voorval niet meer herinneren, al kan hij er wel om lachen. ‘Waar heel veel Nederlanders zo hun best voor doen bij schaatsevenementen, is mij wel gelukt. Ik zorgde ervoor dat het dak van Thialf eraf ging, haha.’
1.382.101 steentjes
Uiteindelijk zetten de studenten 1.250.000 dominostenen neer, mede dankzij op de UT ontwikkelde ‘kammen’ van plexiglas, waarmee de bouwers snel rijen van tien, twintig of dertig steentjes konden plaatsen. Bij de tv-uitzending op 27 december vallen 755.836 steentjes om. Genoeg voor een officieel wereldrecord, maar van uitzinnige vreugde was niet direct sprake. ‘We mikten op de magische grens van een miljoen stenen, we hadden begrepen dat het officieuze record uit Japan daarop stond. Maar het ging ergens fout in de aorta (voor de niet-kenners: de aorta verbindt als een soort ader grote velden van stenen met elkaar, red.), waardoor veel stenen bleven staan. Het voelde slechts half als een overwinning.’
'De productie had bodyguards ingehuurd die ons probeerden tegen te houden'
Van Houwelingen besloot daarom, samen met een groot deel van de andere bouwers, om het een jaar later opnieuw te proberen. Dat werd wél een doorslaand succes, op 2 januari 1988. ‘Van de anderhalf miljoen geplaatste stenen vielen er 1.382.101 om’, zegt de alumnus. ‘Ja, ik weet het exacte getal nog steeds uit mijn hoofd. Dat nummer ga ik ook nooit meer vergeten.’
Pincet
Voor even dreigde deze recordpoging op een fiasco uit te draaien, kan hij zich nog goed voor de geest halen. ‘Terwijl we vlak voor de tv-uitzending in een aparte ruimte zaten te wachten, stootte een cameraman per ongeluk iets in het veld om. We renden er als een dolle naartoe om de omvallende steentjes te stoppen. Maar de productie had bodyguards ingehuurd die ons probeerden tegen te houden. Ik weet nog dat ik langs zo’n kleerkast in een tuxedo sprong.’
Met Europa als thema werd deze editie in meerdere Europese landen uitgezonden. En zo keek heel het continent ademloos toe hoe Van Houwelingen en consorten zo’n zes meter van de aorta live op tv herstelden. Sterker nog, hij was degene die de beslissende laatste steentjes terugplaatste. ‘Het allerlaatste steentje moest met een pincet. Ik voelde het stukje tegen de tanden van het pincet heen en weer gaan. Tik… tik… tik… tik, tik. Heel Europa keek toe hoe ik dat ene steentje legde. Dan giert de spanning door je lijf.’
De tv-uitzending uit 1988. Rond 14:25 zie je hoe Arjan van Houwelingen het laatste steentje plaatst.
Dominogekte
Na de editie van 1988 bleef een nieuwe recordpoging tien jaar lang uit. Totdat in 1998 het fenomeen Domino (D-)Day ontstond en groeide. ‘Ik moet eerlijk bekennen dat ik het na 1988 niet meer op de voet gevolgd heb’, zegt de alumnus. ‘Al heb ik wel een en ander voorbij zien komen op YouTube, ze zijn er zeker qua technische hoogstandjes op vooruitgegaan.’
Ook eind jaren ’80 was het fenomeen al mateloos populair, kwam Van Houwelingen achter. ‘We bouwden tijdens de tweede editie in het Autotron in Rosmalen. Een week voor de uitzending was er een open dag. Toen pas merkten we hoeveel het losmaakte bij mensen, want we leefden tot die tijd in een bubbel. Niet alleen de parkeerplaats stond bomvol. Ook de toegangswegen naar de hal. Mensen moesten zelfs twee uur lopen om er te komen.’
Ook op de campus bleken van Houwelingen en consorten – onbedoeld – een inspiratiebron voor medestudenten te zijn. ‘Dat was wel frappant. Zeker na de tweede keer bleken we ineens iets losgemaakt te hebben. Op de campus werden ineens tal van wereldrecordpogingen ondernomen. Tot een wereldrecord achteruitlopen aan toe.’ Hoe hij nu op de twee wereldrecords terugkijkt? Vooral met een flinke korrel zout, zo blijkt. ‘Het was tweemaal vooral een leuke interruptie van de studie. Even weg van de universiteit en bezig zijn met iets waar ik mijn creativiteit in kwijt kon. Nee, ik was nooit de meest attente student, haha.’
Over Arjan van Houwelingen
Arjan van Houwelingen studeerde van 1985 tot 1995 bedrijfskunde aan de UT. Al tijdens zijn studie ontwikkelde hij een passie voor ontwikkelingssamenwerking met en de economie van niet-Westerse landen. Zo werkte hij tijdens zijn studie onder andere in Praag en Warschau. Vervolgens ging hij aan de slag bij de VN in New York en in het Midden-Oosten. Sinds 2017 is hij werkzaam in Londen. Van Houwelingen is directeur bij non-profitorganisatie RESULTS UK en strategisch manager bij World Animal Protection.
Het Twentse Domino-team, met onderaan in het midden (met bril) Arjan van Houwelingen.
