Het moet hem van het hart. Palstra begint het gesprek met zijn zorgen over de reputatie en aantasting van de vrije wetenschap en de vervolging van onderzoekers wereldwijd. Twee weken geleden publiceerden de gezamenlijke rectoren een open brief in het NRC Handelsblad.
Wilde professor
‘Naast de brief stond een cartoon van een wilde professor, een beeld waar ik me niet in herken’, zegt Palstra. ‘Maar zorgwekkender; op de inhoud van onze oproep is nauwelijks reactie op gekomen. Ik worstel daarmee. Misschien was een open brief niet de goede manier. Ik wil me graag uitspreken over het internationale karakter van de wetenschap en pal staan voor de vrijheid van wetenschappers. Maar ik zoek naar de woorden om dat met zo’n min mogelijk politieke lading te doen.’
Want als je kijkt naar relaties tussen landen, dan ziet Palstra verschillende lagen. ‘Regeringen hebben ambassades opgericht om contacten te onderhouden. Maar van oudsher zijn er ook heel andere contacten die floreren bij openheid. Cultureel bijvoorbeeld, maar zeker ook wetenschappelijk. Studenten moeten proeven van elkaars culturen en wetenschap hoort in vrij internationaal debat plaats te vinden.’
Blik naar buiten
De blik naar buiten, het is belangrijk voor de rector. Niet alleen voor de wetenschap als geheel, maar zeker ook voor de UT. ‘Als ik over duizend dagen ergens om bekend wil staan is het die open blik’, zegt Palstra. ‘Ik sta persoonlijk en inhoudelijk volledig achter de internationalisering van de universiteit. Maar het gaat niet alleen om het buitenland, ook de interactie met deze regio en het bedrijfsleven in Twente is een persoonlijke missie. Te veel studenten kiezen voor een master in de Randstad, omdat ze zich niet bewust zijn van de carrièremogelijkheden in Twente. En dat zelfde geldt voor veelbelovende promovendi.’
Het vrouwenbeleid - of breder - het talentbeleid, mag ook op de aandacht van de rector rekenen. Hij vindt hij belangrijk om de positie van vrouwen op de agenda te houden, maar is geen voorstander van een dichtgetimmerd leerstoelenplan. ‘We moeten oog hebben voor individuele talenten’, aldus Palstra. ‘De decanen hebben daar het meeste zicht op en daar ligt de verantwoordelijkheid. Ik ben er voorstander van om mensen te bevorderen als ze daarvoor rijp zijn. Natuurlijk moet je ook kijken naar je organisatie: we willen meer vrouwen en een gezonde leeftijdsopbouw.’
Honderd dagen
Thom Palstra zwaait nu honderd dagen de scepter op de UT. Het is een heel verschil met Groningen, waar hij onder andere vice-decaan en directeur was van het Zernike Institute for Advanced Materials. ‘De ontvangst hier was open en hartelijk’, blikt hij terug. ‘Als rector heb je te maken met een heel ander deel van de universiteit. Dat is nieuw voor me, maar maakt het ook leuk. Het ene moment ben je landelijk actief, het volgende moment ben je bij een constitutieborrel.’ Het onderscheidende van de UT is het technische profiel. ‘Dat geeft inhoud en verbinding die bij een algemene universiteit onmogelijk is. De gemeenschapszin is hier groter en je hebt meer kans om over de faculteiten heen samen te werken.’
Thom Palstra volgt Ed Brinksma op als rector magnificus tijdens de 55ste dies natalis.
Verbonden
Dat wil overigens niet zeggen dat hij zich écht thuis voelt. ‘Daarvoor mis ik nog verbondenheid op individueel vlak’, vertelt hij. ‘Dat heeft meer dan drie maanden nodig om te groeien. Daar werk ik hard aan; we hebben een aantal hooglerarendiners gehad en de Student Union gaat inloopontbijten organiseren met studenten. Ik wil graag in contact komen met de hele UT-populatie en horen wat er leeft.’
Zijn stijl van leidinggeven omschrijft hij als ‘sturing geven’: laagdrempeligheid staat hoog in het vaandel. Vandaar ook dat hij een Twitter-account opende. Bij zijn aantreden op de UT kreeg hij, zoals dat tegenwoordig gaat, een mediatraining. ‘Maar dat wil niet zeggen dat ik snel zal aanschuiven bij De Wereld Draait Door’, vervolgt hij. ‘Die aandacht zoek ik niet op en past ook niet bij me. Ik weet heel goed dat ik langzaam en weloverwogen in mijn bewoordingen ben, maar dat wil niet zeggen dat ik niet ergens voor sta. Ik wil me op de inhoud richten. Dat doe ik door me in te lezen. Collega’s mogen verwachten dat ik hen vanuit die inhoud mee zal nemen in de processen op de UT.’
TOM
Eén van die processen is het Twents Onderwijsmodel (TOM), het geesteskind van voorganger Ed Brinksma. De uitwerking van TOM splijt de geesten. Bijvoorbeeld in de Universiteitsraad, waar de PvdUT wegliep uit een vergadering. ‘Ik hoop niet dat we daarmee een trend inzetten’, blikt Palstra terug. ‘In de medezeggenschap zie je een enorme betrokkenheid, maar die betrokkenheid schuurt ook. Ik zou graag zien dat we de emotie uit het proces halen en dat we de discussie terugbrengen tot de kern. We zouden niet moeten soebatten over de uitwerking in de Opleiding- en Examenregelingen, maar samen optrekken om het project-gedreven onderwijs sterk neer te zetten. Zo voelen docenten zich gesterkt om het best mogelijke onderwijs te geven en kan het studentsucces gehandhaafd blijven.’
Batavieren
Dan rest er nog een persoonlijke uitdaging voor de rector die in zijn vrije tijd het liefst de wandelschoenen aantrekt: de Batavierenrace op 29 april. Hij heeft kort ervoor een overleg bij een partneruniversiteit in China. Als de terugvlucht geen vertraging oploopt, zal hij de slotetappe van 7,5 kilometer lopen. ‘Ik ben in training’, zegt hij. ‘En ik moet zeggen, het is een flinke kluif. Het maakt nogal verschil voor je lichaam of je met zes kilometer per uur vooruit gaat, of acht. Ik heb nooit gerend, maar ook dit is een uitdaging die ik graag aanga.’
