Het is fantastisch dat instellingen livestreams aanbieden. Of virtuele visites waarbij je van schilderij naar foto scrolt. Maar het is mij te gelikt en te steriel: via een scherm iets meemaken biedt een gehandicapte realiteit. Ik mis het geroezemoes in een zaal. De lijfelijke aanwezigheid van andere mensen. De geuren van iemand die teveel knoflook at of ruimhartig parfum opspoot. De opwinding voordat een optreden begint. De stilte die soms ontstaat als er iets bijzonders gebeurt. Napraten, terwijl je bij de garderobe op je jas wacht, dik opeengepakt met anderen. Dergelijke sensaties gaven extra dimensies aan mijn beleving.
Het is niet alleen beleving. Cultuur geeft je ook de mogelijkheid om andere gedachten te ontwikkelen. Sommige experts verpakken dat in hoogdravende filosofieën. Punt is dat je ontdekt dat je ook op een andere manier dan je eigen wijze naar jezelf of de wereld kunt kijken, luisteren, ruiken, proeven en daardoor tot andere interpretaties komt. Dat scherpt je geest en verruimt je denkraam. Dat was ook de opvatting van de mensen die de Technische Hogeschool Twente in 1961 oprichtten. Vanaf het begin was de campus niet alleen een plek voor studie en onderzoek. Cultuur werd als essentieel beschouwd. Studenten kregen alle vrijheid om met elkaar muziek te maken. Bandjes op te richten. Voorstellingen en exposities te organiseren. Te discussiëren over politiek, religie en Het Leven. Prominente schrijvers als Mulisch werden naar Twente gehaald door de Drienerkring; de naam was een verwijzing naar de beroemde 17e-eeuwse Muiderkring van P.C. Hooft en Maria Tesselschade.
Ook verzamelde de THT kunst; inmiddels telt de collectie meer dan duizend werken. Kunstenaars kregen eveneens opdrachten voor beelden buiten, zoals Ger van Elk die het levensgrote Sardineblik langs de Drienerlolaan bedacht. Wim T. Schippers ontwierp het Torentje in de vijver voor de Vrijhof.
Campusdecaan Jan Schuijer stelde zelfs ver na zijn pensioen nog een speciale Schuijer Campus Cultuurprijs in. Die erkenning ging jaarlijks naar een student met bijzonder artistiek talent of dat nu breakdancen, drummen of jongleren betrof. Er waren twee voorwaarden: lid zijn van een vereniging, dus samen met anderen iets creëren én goede studiecijfers behalen…
Ja, ik vind het erg dat cultuur tijdens deze pandemie het kind van de rekening is. Wat ik vooral mis zijn die momenten dat je middenin een concert plots een toon hoort die buitenaards mooi is. Op een foto opeens een fantastische kleur rood ontdekt. Ontroerd raakt door een asynchrone danspas of een mysterieuze schaduw. Cultuur biedt de mogelijkheid jezelf te ontstijgen. Noem het mystiek of een andere vorm van bewustzijn. Daarom hoop ik dat de UT het culturele studentenleven extra stimuleert. Zodat iedereen kans heeft op die ene seconde onthechting. Los zijn van jezelf. Vrij. Ik verlang naar cultuur vanwege die ene tel.
Hiska Bakker is historica en journalist. Ze werkt als programmamaker en presentator bij Studium Generale.
