Met Subramaniam als nieuwe collegevoorzitter haalt de universiteit een zwaargewicht binnen, zegt UT-hoogleraar Albert van den Berg. ‘Het kan niet beter. Hij geniet in Nederland veel respect als rector van de VU. Het KNAW, NWO en de ministeries: ze kennen Vinod allemaal. Die brede blik brengt hij mee naar Twente. Samen met Tom Veldkamp en Machteld Roos (de nieuwe vicevoorzitter, red.) vormt hij een perfect match. Ik moest eerlijk gezegd direct aan hem denken toen de vacature voor collegevoorzitter vrijkwam.’
Subramaniam (54) is een oude bekende van de UT. In 2004 werd hij hoogleraar nanobiofysica in Enschede. In die jaren leert Van den Berg hem goed kennen. ‘Onze vakgebieden liggen dicht bij elkaar. Vinod is een bijzonder beminnelijke man, die persoonlijke relaties belangrijk vindt: heel warm en zacht in de omgang. Eigenlijk heb ik in al die jaren geen kwaad woord over hem gehoord. Maar vergis je niet: hij staat voor zijn zaak. Er zijn nog wel eens discussies over welke richting het met de UT op moet. Ik denk dat hij als collegevoorzitter kan verbinden en met een duidelijke visie de neuzen dezelfde kant op krijgt.’
Bestuurlijke ambitie
In 2012 werd Subramaniam wetenschappelijk directeur van het voormalig onderzoeksinstituut MIRA. Zijn voorganger, Clemens van Blitterswijk, roemt Subramaniam als wetenschapper én bestuurder. ‘Ik vond het – in positieve zin – opvallend dat hij zo snel in zijn carrière de stap maakte naar een bestuurlijke positie. Meestal worden talentvolle wetenschappers pas later in hun carrière bestuurlijk actief. Bij hem was dat nadrukkelijk niet het geval. Daaruit spreekt een duidelijke ambitie.’
'Vinod benadert studenten niet als een soort grijze eminentie: hij spreekt hun taal'
Motivatie en ambitie kenmerken Subramaniam volgens Van Blitterswijk. ‘Ik vond het indrukwekkend hoe snel hij in die tijd Nederlands leerde. Het speelveld van universiteiten is internationaal, en dus is de voertaal Engels, maar op bestuurlijk niveau gaat er nog altijd veel in het Nederlands. Het geeft volgens mij aan hoe ambitieus hij toen was – en nog steeds is.’
Van Blitterswijk en Subramaniam vonden elkaar in hun visie op het onderzoek van de UT. Als kleine universiteit is focus cruciaal, weet Van Blitterswijk. ‘De UT moet zich richten op kwaliteit. Je kunt alleen overleven door te excelleren, want je kunt niet alles goed doen.’ Ook op persoonlijk vlak kunnen de twee goed met elkaar overweg. Kenmerkend is Van Blitterswijks idee om het onderzoeksinstituut voor biomedische technologie en technische geneeskunde te vernoemen naar Subramaniams dochter Mira, die in Enschede wordt geboren. ‘Ik was eerst niet voor’, zegt Subramaniams in 2011 tegen UT-Nieuws (de voorloper van U-Today). ‘Maar inmiddels vind ik het hartstikke leuk.’
Wereldburger
Vinod Subramaniams eigen roots liggen in India. Hij wordt geboren in Madras en groeit op in de hoofdstad New Delhi, waar hij zijn opleiding geniet aan een katholieke jongensschool. Op zijn achttiende vertrekt Subramaniam naar de VS om elektrotechniek aan de prestigieuze Cornell University te studeren. In 1996 promoveert hij in de technische natuurkunde. Als onderzoeker werkt hij een tijd bij het Max Planck Instituut voor Biofysische Chemie in Duitsland en bij AstraZeneca in het Verenigd Koninkrijk. ‘Ik heb in Amerika, Engeland en Duitsland gewoond. Ik voel me overal wel thuis’, zegt hij erover tegen het Parool.
Ook in Nederland vindt Subramaniam zijn thuis. In 2015 ruilt hij zelfs zijn Indiase paspoort voor het Nederlandse. ‘Ik wil volledig deel uitmaken van dit land, ik wil kunnen stemmen tijdens de verkiezingen’, zegt hij tegen de Volkskrant. Zijn eerste stappen op Nederlandse bodem zet in hij in Twente, waar hij in 2004 hoogleraar wordt. Met zijn groep doet hij onderzoek naar het samenklonteren van eiwitten in de hersenen. Dit onderzoek moet bijdragen aan een vroegtijdige opsporing van Alzheimer of Parkinson. In 2013 verruilt hij Twente voor een functie als wetenschappelijk directeur van FOM-instituut AMOLF, en maakt daarmee de overstap naar Amsterdam.
Foto: Subramaniam met zijn dochter Mira in 2011 (door Gijs van Ouwerkerk)
Open en benaderbaar
Twee jaar later wordt Subramaniam benoemd als rector magnificus van de Vrije Universiteit. Als rector is Subramaniam benaderbaar en toegankelijk, zegt Peter Breedveld, redacteur van Ad Valvas (het onafhankelijke nieuwsmedium van de VU). ‘Je hoeft niet naar hem te komen, hij komt naar jou. Hij staat vooral dicht bij de studenten, die erg op hun gemak zijn bij hem. Vinod benadert ze niet als een soort grijze eminentie. Hij spreekt hun taal, drinkt graag een biertje met ze mee, maar gaat zeker niet op zijn hurken zitten voor de studenten. Hij mixt het elitaire met het volkse, en wisselt een beetje vulgaire, typisch Engelse opmerking net zo makkelijk af met een vers van de dichter John Donne.’
'Het is voor hem een verademing om terug te keren op een technische universiteit, denk ik'
Subramaniam is een sociale bestuurder, zegt Breedveld, geen bureaucraat. ‘Hij is overduidelijk graag onder de mensen. Op de VU heeft Vinod – samen met de rest van het college – een zekere detente gebracht. Er heerste op de VU van oudsher een beetje een witte, gereformeerde cultuur. Het was zelfs niet gebruikelijk om elkaar te groeten in de gebouwen van de universiteit. Die cultuur is onder Vinod veel opener geworden. Samen met de rest van het college is hij bepalend geweest voor de cultuur op de VU.’
Breedveld is benieuwd hoe Subramaniam zijn taak als collegevoorzitter op de UT gaat invullen. ‘Het rectoraat is feestelijk, die rol is hem op het lijf geschreven. Het collegevoorzitterschap is bureaucratischer. Ik ben benieuwd hoe hij hiermee omgaat. Hoe het ook zij, voor de VU is zijn vertrek een enorm gemis. Wij vinden het heel erg dat hij weggaat.’
Kookclub
Van Blitterswijk denkt dat Subramaniams ervaring als rector aan een algemene universiteit goed van pas komt in Twente. ‘Veel complexer dan in Amsterdam wordt het niet. Voor hem zal het een verademing zijn om terug te keren naar een technische universiteit, denk ik. Hij keert terug op het oude nest, maar heeft dankzij zijn ervaringen buiten Twente geen last van tunnelvisie. Volgens mij is het heel goed voor de UT dat Vinod de nieuwe collegevoorzitter wordt.’
Over dat laatste lijkt geen twijfel te bestaan. Een zwaargewicht als bestuurder, die tegelijkertijd de menselijke maat niet uit het oog is verloren, is de unanieme conclusie. Een harde werker bovendien. Maar ook iemand die van het leven kan genieten. Een lekkerbek, stelt Breedveld. Zijn grootste hobby is koken, meestal Indiaas. ‘Het is nostalgie, maar eigenlijk is het meer dan dat’, zei Subramaniam tegen UT-Nieuws in een eerder interview. ‘Koken is experimenteren. De keuken is mijn eigen lab.’
Ook Albert van den Berg weet van zijn expertise in de keuken. ‘Hij had in Twente volgens mij een kookclub met Dave Blank en Matthias Wessling. Ik heb wel eens van zijn kookkunsten mogen genieten. Als hij terugkomt naar Twente, mag hij die traditie gerust in ere herstellen’, lacht Van den Berg.
Volgende week verschijnt op U-Today het profiel van Machteld Roos, de nieuwe vicevoorzitter van het college van bestuur.
