U kondigde het eerder al aan: Prinsjesdag is D-Day voor de UT. Hoe zijn de Troonrede en Miljoenennota geland?
‘Ik ben bezorgd. Zeer bezorgd. Je ziet dat het kabinet de aangekondigde bezuinigingen doorzet. Alleen de financiering voor de sectorplannen is buiten schot gebleven. Maar linksom of rechtsom komen de bezuinigingen op ons af. Ook zonder glazen bol – want het is nog grotendeels onduidelijk wat precies de uitwerking zal zijn – gaan deze bezuinigingen effect hebben op de UT.’
Wat vond u van de toon in de Troonrede? Studiemigratie werd een probleem genoemd en er moet aandacht komen voor ‘onderwijs en onderzoek gericht op wat Nederland nodig heeft’.
‘Die woorden, en de bezuiniging zoals die in de Miljoenennota is opgenomen, maken duidelijk dat de plannen voor de Wet Internationalisering in Balans worden doorgezet. Er wordt gesproken over uitzonderingen voor universiteiten in grensregio’s en voor tekortsectoren, maar ik ben er nog zeker niet gerust op. De retoriek blijft gericht op het inperken van studie- en arbeidsmigratie. Daarom is ook het signaal dat vanuit de Twente Board is gegeven: pas op, richt je niet te veel op de korte termijn.’
Die tendens was wel terug te horen gisteren?
‘Het is vooral de tegenstrijdigheid die me stoort. Enerzijds wordt gezegd dat er behoefte is aan internationale samenwerking, innovatie en het versterken van de economie. Maar, zoals mijn collega Robert-Jan Smits van de TU Eindhoven zegt: de enige grondstof voor onze economie is kennis. Precies op dat vlak schieten we tekort. Dat bewees het Draghi-rapport onlangs nog. We halen bij lange na niet de norm van 3 procent van ons bruto binnenlands product uitgeven aan onderzoek en innovatie. Ook de planbureaus uitten hun zorgen, dat zijn belangrijke signalen waar ogenschijnlijk niks mee gedaan wordt. Het effect van deze bezuinigingen is rampzalig.’
'De vorige minister heeft alleen het gat dat was gevallen gevuld, maar niet op structurele basis'
Vorige week werd duidelijk dat het kabinet wil gaan snijden in de starters- en stimuleringsbeurzen – een som van jaarlijks 8,5 miljoen euro voor de UT. Dat moet vanaf 2025 gebeuren. Wordt al rekening gehouden met die klap?
‘Jazeker, zo’n maatregel kunnen we meenemen bij het opstellen van de begroting voor komend jaar. Kijk, een uitgekeerde beurs weer intrekken per 1 januari 2025, dat kan niet zomaar. Maar we nemen de effecten van deze bezuinigingsmaatregel wel mee in de begroting voor komend jaar.’
De Miljoenennota gaf ook meer inzicht in de andere maatregelen, die vanaf 2026 gaan gelden. U noemde al de Wet Internationalisering in Balans, ook de langstudeerboete is begroot. Anticipeert de UT al hierop?
‘Dat kan nog niet, aangezien het afhangt van mogelijke uitzonderingen en de uitvoering. Dat is eerder een kwestie van maanden dan weken voordat we daar meer duidelijkheid over hebben. Na gisteren weten we iets meer dan een week geleden, maar niet veel meer. Het enige dat helder is, is dat het ons gaat raken. Nog niet zo lang geleden toonde het rapport van PwC aan dat er jaarlijks een structureel tekort is van een miljard euro in het hoger onderwijs. De vorige minister heeft alleen het gat dat was gevallen gevuld, maar niet op structurele basis. Nu wordt het hoger onderwijs en de wetenschap met een miljard euro gekort. De omvang van deze bezuiniging is ongekend.’
