Ze was afgelopen maandag aanwezig op de campus. Net als collega’s was Kerensa Broersen in afwachting of ze ‘aan de beurt’ zou zijn. Dat zou ieder moment kunnen gebeuren op maandag en dinsdag. Het telefoontje bleef maandag uit. ‘Die dag was onvoorstelbaar stressvol, dat zag ik aan iedereen om me heen. Terwijl je rondloopt over de gang zie je collega’s weggebeld worden. Die mate van stress was echt moordend. Het was wachten tot dinsdagmiddag 17 uur en hopen dat je niet gebeld zou worden.’
‘Voor vijfhonderd mensen solliciteren’
Dinsdag was ze op een congres in Amsterdam, toen ze alsnog gebeld werd. De vraag was of Broersen naar de UT kon komen. ‘Nee, zeg maar gewoon wat je te zeggen hebt’, was haar antwoord aan de interim-decaan. Broersen wist wat er kwam. ‘Je wordt door je eigen collega ontslagen. Dan zakt de grond onder je voeten weg. In één klap is je levenswerk niet meer interessant genoeg.’
Alle emoties die je je bij zo’n boodschap kan voorstellen kwamen voorbij. Broersen zat het op een trap te verwerken, terwijl het congres gewoon doorging. ‘Een portier kwam naar me toe en bood me een kopje koffie of glas water aan. Dat was ontzettend lief.’ Een uur later moest ze zelf het podium op om een lezing te geven. Ze besloot te openen met een slide van de aankondiging van de reorganisatie en haar curriculum vitae. ‘Ik heb de mensen verteld dat ik zojuist ontslagen was. Dit was mijn kans om voor vijfhonderd mensen te solliciteren’, aldus Broersen.
‘Het lijstje’
Ze had zich sinds de aangekondigde reorganisatie afgelopen september ‘nooit immuun gewaand’, vertelt Broersen. ‘Je weet dat er tientallen mensen uit moeten, maar ik wist niet of ik op die lijst terecht zou komen.’ Eigenlijk stonden alle seinen op groen voor Broersen. Ze had afgelopen najaar een gesprek met de benoemingsadviescommissie achter de rug over haar hoogleraarschap. Haar oratie stond gepland in september 2025. Na de benoemingsadviescommissie volgde een gesprek met de decaan en een HR-adviseur – ergens eind november, begin december. ‘Dat gesprek verliep supertam, tot mijn verbazing. Ik ging echt weg met het gevoel: ik sta op het lijstje.’
'Toevallig kreeg ik vandaag het bericht dat opnieuw financiering is toegekend aan mijn groep, maar dat moet ik afwijzen'
Het duurde nog enkele maanden – vol stress en spanning – voordat die boodschap ook daadwerkelijk kwam. Dat zij één van de 47 werd die het veld moest ruimen, voelt als een willekeurige keuze. Het proces in aanloop naar de keuze ervoer ze als weinig transparant en met gebrek aan communicatie. Bovenal ontbrak volgens Broersen de menselijkheid. ‘De vertaling van mijn onderzoek is heel helder (Broersen doet onderzoek naar de verbinding tussen darmbacteriën, de darm en de hersenen door gebruik te maken van organ-on-chip technologie, onder andere ter bestrijding van ziektes als Parkinson en hersenstamtumoren, red.). Er sluiten steeds meer onderzoekers aan, bedrijven zijn geïnteresseerd, het onderzoek is vanzelfsprekend ingebed in de vakgroep en faculteit, met samenwerking met andere faculteiten, en financiering komt los. Toevallig kreeg ik vandaag het bericht dat opnieuw financiering is toegekend aan mijn groep, maar dat moet ik afwijzen. Uiteindelijk is niemand een logische keuze, maar ik vind het interessant dat de keuze op mij viel.’
Vraagtekens
Waarom de ontslagkeuze haar des te meer verbaasde, is dat ze drie jaar geleden een Vicibeurs ter waarde van 1,5 miljoen euro binnenhaalde. ‘Het is een persoonsgebonden beurs, mijn hele team is aangenomen op persoonlijk geld. Bekijk je het puur bedrijfsmatig, dan vervalt mijn financiering met mijn ontslag en moet de UT in eerste instantie mijn promovendi en postdoc doorbetalen. Na een snel rekensommetje kom je dan al snel aan een miljoen euro extra kosten die met mijn ontslag gepaard gaan, terwijl mijn eigen salaris volledig gedekt is. Dat is een keuze die niet in het voordeel van de universiteit is, durf ik wel te zeggen. Dus ik ben heel benieuwd naar de redenatie erachter.’
'Ik ga eerst goed voor mezelf, mijn kinderen en mijn team zorgen'
En zo resten er nog meer vraagtekens bij de hoogleraar. Waarom relatief veel vrouwelijke hoogleraren en andere collega’s bijvoorbeeld hun ontslag kregen. En dat staat weer los van de reputatieschade voor de UT. Niet alleen ging er dinsdag een golf van verontwaardiging door de congreszaal waar ze haar lezing gaf. ‘Ik sprak nog met de directeur van een fonds waar collega Mireille Claessens onderzoeksfinanciering van ontvangt en ik wetenschappelijk adviseur ben. Die was bijzonder ontstemd over het ontslag van collega Mireille Claessens en mijzelf. Hij zei dat een dergelijke reorganisatie-actie vraagtekens rees over het nogmaals financieren van onderzoek op de UT. Mensen zijn echt met stomheid geslagen.’
‘Mezelf opnieuw uitvinden’
Broersen noemt de steun van vrienden, familie en collega’s de afgelopen dagen hartverwarmend. Ze krijgt de komende drie maanden doorbetaald en heeft formeel geen inspanningsverplichting. Maar het is niet dat ze de deur achter zich dicht kan gooien. ‘Mijn team is aangeslagen, maar ook strijdbaar. Er had duidelijkheid moeten komen voor mijn promovendi, maar de boodschap was dat het nog uitgezocht moest worden hoe ze verder moeten gaan. En dan is het nog de vraag wat gebeurt met mijn vakken en studenten die willen afstuderen op dit vakgebied, samenwerkingen die al heel lang lopen, lopende subsidieaanvragen, al geplande inkomende stagiaires en afstudeerders en zelfs een promovendus.’
Ze wil zich de komende tijd bezinnen op haar toekomst. ‘Maar ik ga eerst goed voor mezelf, mijn kinderen en mijn team zorgen. Er zullen vast wel opties zijn, maar ik merk hetzelfde sentiment als collega’s die ontslagen zijn; het idee dat je je jezelf opnieuw moet uitvinden. Je hoogleraarschap is je levenswerk. Mensen met florerende carrières worden weggezet bij het oud vuil, zo voelt het.’
